رشته نخ یک نوع باریک و بلند است که با استفاده از روش‌های مختلف ریسندگی (Spinning)، الیاف را با هم تابانده و به هم متصل می کند. نخ در صنعت نساجی کاربردهای متنوعی دارد از جمله بافت پارچه، دوخت، گل دوزی، تهیه طناب، بافت فرش، گلیم و موکت. هر یک از این کاربردها نیاز به انواع نخ‌های مختلف دارند. در این سلسله مقالات، ما قصد داریم انواع نخ‌های مورد استفاده در صنعت نساجی را به طور جامع بررسی کنیم و توضیح دهیم. با ما همراه باشید تا از این مطالب بهره‌مند شوید.
الیاف (Fiber) چیست؟
رشته‌های الیاف نازک و بلند، که دارای استحکام و انعطاف کافی برای تولید نخ و پارچه هستند، تشکیل شده‌اند. این الیاف از مواد پلیمری، که مولکول‌های بزرگی هستند، تشکیل می‌شوند. این مولکول‌ها از اتصال مولکول‌های کوچکتر به نام منومر ساخته می‌شوند. مواد پلیمری مناسب برای الیاف به صورت طبیعی وجود دارند، اما می‌توان آنها را به صورت مصنوعی نیز تولید کرد. به عنوان مثال، سلولز یک پلیمر طبیعی و پلی‌استر یک پلیمر مصنوعی پرکاربرد است. دانستن خواص الیاف برای انجام عملیات در صنایع نساجی اهمیت زیادی دارد، و یکی از این خصوصیات مهم، طول الیاف است. طول الیاف در انتخاب نوع ریسندگی اهمیت ویژه‌ای دارد، به همین دلیل الیاف را بر اساس طولشان به دو دسته تقسیم می‌کنند:
- الیاف منقطع (Staple Fiber): الیافی مانند پنبه و پشم که به صورت رشته‌های کوتاه و تکه‌تکه وجود دارند، الیاف منقطع می‌گردند. به دلیل طبیعت آنها، طول الیاف همه آنها یکسان نیست. انتخاب ماشین آلات تولید نخ براساس طول الیاف انجام می‌شود.
- الیاف یکسره (Continuous Fiber): الیافی که طول آنها زیاد است و گاهاً به صدها متر می‌رسد، الیاف یکسره یا فیلامنتی (Filament) نامیده می‌شوند. تنها الیاف طبیعی یکسره، ابریشم (Silk) است. الیاف مصنوعی به صورت فیلامنت تولید می‌شوند، اما با بریدن و کوتاه کردن می‌توان آنها را به طول دلخواه تبدیل کرد.
رنگ الیاف پنبه از قهوه‌ای روشن تا سفید متغیر است ولی الیاف پنبه هر چه سفیدتر باشد مرغوب‌تر است. الیاف پنبه جذب رطوبت بسیار بالایی دارند و در نتیجه عرق بدن را به خوبی جذب می‌کنند. از طرفی به خاطر جذب رطوبت بالا، در هوای گرم خنك‌تر از بقیه لباس‌ها هستند. براي پوست انسان حساسیت ایجاد نمی‌کنند. استحکام بالایی دارند و در هنگام خیس شدن استحکام شان افزایش می‌یابد. الیاف پنبه خیلی زود چروک می‌شوند بنابراین برای لباس‌های رسمی رو مناسب نیستند.
لیف پنبه در مقابل مواد قلیایی مقاومت خوبی دارد به طوری که می تواند در مقابل سود سوزآور 30 درصد نیز مقاوم باشد، اما در مقابل اسیدهای رقیق هم مقاومت کمی از خود نشان می دهد. پنبه در مقابل مواد سفیدکننده مانند هیپوکلریت سدیم و آب اکسیژنه مقاومت خوبی دارد، به همین دلیل برای سفیدکردن الیاف پنبه از این مواد استفاده می‌شود. الیاف پنبه در مقابل نور خورشید نیز مقاومت بسیار بالایی از خود نشان میدهد و حتی در مقابل حرارت 120 درجه مقاومت خوبی دارد. کیفیت الیاف پنبه به عواملی چون آب و هوا، خاک، نوع بذر و نژاد الیاف پنبه و انتخاب زمان درست برداشت بستگی دارد. الیافی که خوب نرسیده باشند (الیاف نارس) ضعیف‌تر بوده و اغلب به صورت ضایعات از خط تولید خارج می‌گردد.
رنگ الیاف پنبه متغیر است و از قهوه‌ای روشن تا سفید متغیر است، اما الیاف پنبه هر چه سفیدتر باشد، مرغوبیت بیشتری دارد. الیاف پنبه دارای جذب رطوبت بسیار بالا هستند و به خوبی عرق بدن را جذب می‌کنند. به دلیل جذب رطوبت بالا، در هوای گرم نسبت به سایر لباس‌ها خنک‌تر هستند. آنها برای پوست حساس انسان مناسب هستند. استحکام بالایی دارند و هنگام خیس شدن، استحکام آنها افزایش می‌یابد. با این حال، الیاف پنبه بسیار زود چروک می‌شوند، بنابراین برای لباس‌های رسمی مناسب نیستند.
الیاف پنبه در برابر مواد قلیایی مقاومت خوبی دارند و می‌توانند در برابر سود سوزآور نیز مقاوم باشند، اما در برابر اسیدهای رقیق، کمی مقاومت کاسته می‌شوند. پنبه در برابر مواد سفیدکننده مانند هیپوکلریت سدیم و آب اکسیژن نیز مقاومت خوبی دارد و برای سفیدکردن الیاف پنبه از این مواد استفاده می‌شود. الیاف پنبه در برابر نور خورشید نیز مقاومت بالایی دارند و حتی در برابر حرارت 120 درجه سانتیگراد نیز مقاومت خوبی دارند. کیفیت الیاف پنبه به عواملی مانند آب و هوا، خاک، نوع بذر و نژاد الیاف پنبه و زمان برداشت مناسب بستگی دارد. الیافی که به طور کامل رشد نکرده‌اند (الیاف نارس) ضعیف‌تر هستند و اغلب به عنوان ضایعات از خط تولید حذف می‌شوند.